Sau khi nghiên cứu tìm hiểu về sự liên quan đến niềm tin (Iman) của con người, thì niềm tin chiếm một phần trong trái tim, nhưng nó tăng hay giảm tùy thuộc vào sự hành đạo. Niềm tin được tăng trưởng qua sự trung trực và phục tùng thi hành những giáo điều của Allah, và niềm tin bộc lộ qua sự hành đạo một cách chân thành và hăng hái, chớ không phải vì sự miễn cưởng ép buộc.

Ngược lại niềm tin sẽ bị giảm đi một khi con người vướng phải những điều cấm kỵ của Islam. Từ đó, niềm tin càng ngày càng xa sự tôn thờ hay không tin tưởng ở những điều do Ðấng Tạo Hóa đã an bày... Từ những lỗi lầm nho nhỏ rồi đến những lỗi lầm lớn, dần dần trái tim mất dần đi sự tin tưởng và không còn có niềm tin tưởng vững chắc… Càng gây ra lỗi lầm thì ánh sáng niềm tin càng lu mờ, cuối cùng không còn thấy ánh sáng niềm tin đâu nữa, nó sẽ xui khiến con người hành động một cách mù quáng...

Sự bất tuân được giải thích qua hai thành phần: -Thứ nhất là những người vấp phải lỗi lầm nhỏ. -Thứ nhì là những người được coi là tội nhân vì phạm phải những trọng tội… Những người vấp phải trọng tội đều bắt đầu bằng những tội nhẹ rồi dần dần đưa họ vào con đường tội lỗi lớn hơn, càng ngày càng đi xa và niềm tin của họ coi như không còn nữa..

Allah Đấng Tối Cao đã giải thích rõ ràng trong thiên kinh Qur’an, được Thiên sứ Muhammad (saw) và những vị sohbah đã thuật lại hay phân giải chi tiết cho chúng ta về điều tăng giảm của niềm tin nầy, hy vọng với những bằng chứng của những ayat Qur’an sau đây sẽ làm sáng tỏ vấn đề để cùng nhau học hỏi.

Bằng chứng từ Thiên kinh Quran.

1)- Allah có phán với ý nghĩa : « Những người có đức tin chỉ là những ai mà quả tim rúng động sợ hãi khi nghe nhắc đến Allah và khi nghe đọc các Lời Mặc Khải của Ngài, đức tin của họ vững mạnh thêm và họ trọn tin và phó thác cho Rabb (Allah) của họ. » Suroh Al Amfal 8 :2.

2)- Allah có phán : « Những ai mà người ta đã nói với họ: "Quả thật, những người (ngoại đạo) tập trung đến tấn công quí vị. Bởi thế, hãy sợ chúng". Nhưng điều đó chỉ làm tăng thêm đức tin của họ bởi vì họ đã nói: "Allah đủ giúp chúng tôi (chống lại kẻ thù) bởi vì Ngài là Đấng Bảo Trợ Ưu Việt".» Suroh A'la Imran 3 :173.

3)- Allah phán rằng : « Và khi có một Chương kinh được ban xuống thì có người trong bọn chúng lên tiếng:"Ai trong quí vị sẽ tăng thêm đức tin với nó?" Bởi thế, đối với những ai có đức tin thì nó sẽ gia tăng đức tin cho họ và họ hoan hỉ. Còn đối với những ai mang một chứng bệnh (nghi hoặc) trong lòng, thì nó sẽ làm cho bệnh tình của họ ô-nhiễm thêm, cái nầy chồng lên cái kia và chúng sẽ chết trong tình trạng mất đức tin. » Suroh At Tawbah 9 : 124-125.

Qua những dòng thiên kinh Qur’an trên, những người muslim tin tưởng khi họ học được một dòng hay chương Qur’an, họ càng tăng thêm niềm tin vững chắc. Ngược lại những người đạo đức giả hay bất tín thì lại ganh tỵ, hiềm tức và lòng tin của họ càng thua thiệt thêm, rồi họ sẽ mất mát suốt đời suốt kiếp của họ trong sự bất tín đó...

4)- Allah phán rằng : « Và khi những người có đức tin thấy liên quân (địch), họ nói: "Đây là điều mà Allah và Sứ giả của Ngài đã hứa với chúng tôi bởi vì Allah và Sứ giả của Ngài nói sự thật." Và điều đó chỉ làm tăng thêm đức tin và sự tuân phục của họ (đối với Allah). » Soroh Al Ahzab 33 :22.

5)- Allah phán : « Ngài là Ðấng ban sự bình lặng xuống tấm lòng của những người có đức tin để cho đức tin của họ ngày càng gia tăng; và các lực lượng (Thiên thần) trên trời và (lực lượng của các tín đồ) dưới đất đều là của Allah cả. Và Allah là Đấng Hằng Biết hết, Rất mực Sáng suốt. » Suroh Al Fathu 48 :4.

6)- Allah phán : «... Và để thuyết phục những ai đã được ban cấp Kinh sách và cũng để tăng cường đức tin cho những người tin tưởng;...» Suroh Al Muđaththir 74 :31.

7)- Như những dòng kinh Qur’an trên nói về việc tăng trưởng lòng tin, cũng như cá nhân được tăng trưởng niềm tin của họ qua sự cung kính khi đọc những lời phán của Allah, như sau: « Và họ quì úp mặt xuống đất khóc ra nước mắt và Nó làm cho họ khiêm tốn thêm. » Suroh Bani Isra 17:109.

8)- Lòng tin được tăng trưởng qua sự hướng thiện, như trong thiên kinh Qur’an đã phán : « Và Allah sẽ gia tăng Chỉ đạo cho những ai đi đúng đường … » Suroh Mariyam 19: 76.

« Ngược lại, những ai được hướng dẫn thì sẽ được Allah gia tăng thêm Chỉ đạo và được ban cho lòng sùng kính và sợ Allah. » Suroh Muhammad 47 : 17.

« ...Quả thật, chúng là một đám thanh niên tin tưởng nơi Rabb của chúng và TA gia tăng Chỉ đạo cho chúng. » Suroh Al Kahf 18 : 13.

9)- Ðối với những người bất tín, sự bất tín của họ cũng tăng trưởng qua lời phán của Allah như sau : « Hãy bảo họ: "Hỡi người dân Kinh sách ! Các người chẳng có gì để làm cơ sở trừ phi các người dựa vào Kinh Taurah và Injil và tuân hành tất cả các điều (mặc khải) mà Rabb của các người đã ban xuống." Và chắc chắn tất cả các điều (mặc khải) mà Rabb của Ngươi (Muhammad) đã ban xuống cho Ngươi càng làm cho bọn họ thêm thái quá và chống đối mãnh liệt... Bởi thế, Ngươi chớ than van giùm cho đám người không có đức tin. » Suroh Al Ma'idah 5 : 68.

« ...Và sự mục kích mà TA cho Ngươi thấy chẳng qua là một sự thử thách cho nhân loại; và Cây Zaqqum đáng bị nguyền rủa (ghi) trong Qur'an (cũng thế). Và TA cảnh cáo cho chúng sợ nhưng chẳng thay đổi được gì, ngược lại chỉ làm cho chúng thêm thái quá. » Suroh Al Isro 17:60.

« Quả thật, những ai chối bỏ đức tin sau khi đã tin tưởng rồi càng ngoan cố không tin, thì sự ăn năn hối cải của họ sẽ không bao giờ được chấp nhận. Và họ là những kẻ hoàn toàn lạc đạo. » Suroh A'la Imran 3 :90.

« Quả thật, những ai tin tưởng, rồi chối bỏ đức tin, rồi lại tin, rồi lại chối bỏ đức tin rồi càng ngoan cố không tin thì chắc chắn Allah sẽ không tha thứ cho họ cũng không hướng dẩn họ theo Chính đạo (Islam)... » Suroh An Nisa 4 :137.

Qua những dòng thiên kinh trên cho thấy niềm tin có thể tăng trưởng đến tột độ và ngược lại sự bất tín cũng giảm dần cho đến tận cùng và rồi mất luôn.

10)- Niềm tin của con người được thể hiện qua trình độ khác nhau ở mọi người. Qua lời phán của Allah : « Và Rabb của các người biết rõ ai ở trong các từng trời và trái đát. Và TA đà làm cho một số Nabi này trội hơn một số (Nabi) khác và TA đã ban (Kinh) Zabur cho Dawud… » Suroh Al Isro 17 : 55

« Đó là các Sứ giả (của Allah); TA đã ưu đãi một số người này hơn một số người nọ. Trong họ, có người Allah nói chuyện trực tiếp, và nâng cao cấp bậc danh dự; Và TA đã ban cho Isa, con trai của Maryam, những bằng chứng rỏ rệt và hỗ trợ Người với Ruh al-Qudus (Thiên thần Jibril)… » Suroh Al Baqarah 2: 253.

« Hãy xem! TA đã ưu đãi người này hơn người nọ (ở đời này) như thế nào. Nhưng chắc chắn Đời Sau sẽ có nhiều cấp bậc và ưu đãi to lớn hơn. » Suroh Al Isro 17: 21.

Allah đã phân biệt phong cách của các vị sohabah, qua dòng kinh sau: « ...Ai là người đã chi dùng (tài sản của mình) và chiến đấu (cho Chính đạo của Allah) trước khi xảy ra cuộc đại thắng (vào Makkah, với người chi dùng và chiến đấu về sau). Những người này trội hơn những người chi dùng và chiến đấu về sau về cấp bậc..." Hađiđ 57:10.

Ðịa vị khác biệt giữa những người ly hương trước kia với người theo đạo sau đó, qua lời phán của Allah : « Trong số những người có đức tin, ngoại trừ các phế binh, thì người ở lại nhà không ngang bằng với người ra đi chiến đấu cho Chính nghĩa của Allah, hy sinh cả tài sản lẩn sinh mạng của họ. Allah đặc ân cấp bậc cao cho những người hy sinh tài sản lẫn sinh mạng của họ để thánh chiến (cho Allah) hơn những người ở lại nhà dẫu rằng Allah hứa ban điiều tốt cho tất cả (những ai có đức tin). Và Allah ban đặc ân cho những ai tòng quân thánh chiến hơn những người ở lại nhà bằng một phần thưởng rất lớn. Cấp bậc cao từ Ngài, cùng với sự Tha Thứ và sự Khoan dung (của Ngài). Và Allah Hằng Tha Thứ, Rất mực Khoan Dung. » Suroh An Nisa 4 : 95-96

« Đối với Allah, những ai có đức tin và đã di cư (đi tị nạn) và đã tận lực chiến đấu cho Chính-nghĩa của Allah, vừa hy sinh cả tài sản lẫn sinh mạng của họ, sẽ có cấp bậc cao. Và họ là những người sẽ thành đạt. » Suroh At Tawbah 9 : 20

Ðịa vị khác biệt giữa thành phần Ulama (học giả), qua lời phán của Allah: « ...Allah sẽ cất nhắc những ai tin tưởng trong các người và những ai được ban sự hiểu biết lên địa vị và cấp bậc cao. Và Allah Rất mực am tường về những điều các ngươi làm. » Suroh Al Muja'đalah 58: 11.

Sự khác biệt giữa thành phần tin tưởng và bất tín, qua lời phán của Allah: « Hoặc phải chăng những kẻ làm điều tội lỗi nghĩ rằng TA sẽ làm cho họ ngang bằng với những người có đức tin và làm việc thiện về việc sống và chết của họ hay sao? Thật tệ thay điều chúng xét đoán!. » Suroh Al Ja'thiyah 45: 21.

Bài của Tiến sĩ Aly Ibnu Abdulaziz As Shably. Giáo sư phân khoa Usuluđđine Ðại học Al Imam. Tuần san Ad Daawah số 1762. Phát hành ngày 07 tháng (Rajab 1421H) tháng 10 năm 2000. Do Abu Harith chuyển ngữ.