PHỤ NỮ TRONG ISLAM

Nhưng sự thiếu kiến thức này chủ yếu là do những thông tin sai lệch liên quan đến vai trò của người phụ nữ trong Islam. Một số người ngoại đạo đã hỏi tôi những câu hỏi như: "Chị có tin rằng trong Islam, phụ nữ có tâm hồn không?" và "Trong Islam, thiên đường chỉ dành cho đàn ông phải không?"...

Những điều không tưởng và mơ hồ

Theo nhận định của họ, phụ nữ muslim là người không có tâm hồn, ẩn mình trong thế giới của bóng tối, áp bức và cấm đoán, từ đó cô ấy vào một chốn u mê dành cho những vật không hồn.

Ấn tượng này đã có từ thời xa xưa và được các linh mục Cơ Ðốc giáo ấp ủ và tuyên truyền, một số thậm chí còn tin đây là sự thật. Bên cạnh hình ảnh này trong thế giới phương Tây, một quan điểm khác của giới phim ảnh giải trí và truyền thông cho là người phụ nữ muslim giống như một nhân vật của phim Holywood "Những đêm Ả Rập". Ở đây, các cô ấy là một trong số đám phụ nữ trẻ ăn mặc hở hang nằm xung quanh cung điện chờ những ông chủ.

Những hình ảnh này tất nhiên chỉ là sự tưởng tượng của Tây phương. Ðầu tiên, người phụ nữ thần bí và trinh tiết, mặt che mạng, sống trong lo sợ người chồng ghen tuông và đối xử thô bạo. Cô ấy là người hầu gái muôn thở trong nỗi buồn, chờ thánh Geogre đâm con rồng để cứu cô ; và thứ hai, cô nô tì, mù quáng trong nhung lụa và nữ trang, chờ đợi để mua vui cho ông chủ. Ðàn ông và phụ nữ phương tây đã không thoả mãn nỗi đam mê trong đó anh hay cô ta đóng một trong những vai trò này ? Chúng ta không nghi ngờ rằng tại sao nỗi đam mê lại kéo dài đến như vậy ? Chúng ta muốn tin rằng những người phụ nữ này tồn tại và do đó ta có thể thêu dệt những mơ mộng về họ, mặc dù chúng ta phải chỉ trích những tình huống rõ ràng là đối lập với những nguyên tắc về sự tự do của phụ nữ.

Chúng ta hãy bàn về phụ nữ trong Islam và vai trò của họ. Nguồn thông tin đáng tin cậy nhất không phải là những câu chuyện tưởng tượng ra hay các phim của Holywood mà là tủ sách của Islam. Ðó là Thiên-Kinh Qur'an và Hadith.

Ý muốn của tôi là đem đến cho các bạn một số câu trong Thiên kinh Qur'an và những lời nói của Thiên-sứ Muhammad (saw) liên quan đến phụ nữ và rút ra một số kết luận về ý nghĩa của chúng trong thực tế về đời sống của phụ nữ. Tôi không có ý định mô tả thân phận của phụ nữ muslim ở từng nước xưa và nay, dù sao tình hình thay đổi ở mọi nơi và mọi lúc, chịu sự ảnh hưởng của tập quán địa phương từ thời tiền Islam hay của các nét văn hóa hiện đại.

Tâm hồn của phụ nữ

Ðầu tiên, đó là những bằng chứng rõ ràng để sửa lại những quan niệm sai lầm về tâm hồn của người phụ nữ, dù họ có tâm hồn hay không cũng có thể được lên thiên đường. Qur'an thể hiện có hệ thống đàn ông và đàn bà, những người hành đạo theo các giáo luật của Islam sẽ nhận những phần thưởng như nhau về sự cố gắng của họ: "Quả thật, đối với những người Muslim, nam và nữ; những người có đức tin, nam và nữ; những người cung kính, nam và nữ; những người chân thật, nam và nữ; những người kiên nhẫn, nam và nữ; những người khiêm nhường, nam và nữ; những người bố thí, nam và nữ; những người kiêng cữ, nam và nữ; những người giữ lòng trinh bạch, nam và nữ; những người tưởng nhớ Allah nhiều, nam và nữ; Allah sẽ tha thứ và ban thưởng to lớn cho họ." S.33 : 25.

Allah phán ở đoạn khác: "Ai làm việc tốt, bất luận nam hay nữ, và là một người có đức tin thì chắc chắn TA sẽ cho y sống với một đời sống lành mạnh tốt đẽp; và chắc chắn TA sẽ ban phần thưởng của họ tùy theo điều tốt nhất mà họ đã làm." S. 16 : 97.

Mỗi trụ cột của Islam (đức tin, cầu nguyện, nhịn chay, bố thí cho người nghèo và hành hương tới Makkah) đều quan trọng với đàn ông và đàn bà, và không có sự khác nhau về phần thưởng dành cho họ. Và Allah có phán trong Qur'an như sau : "Người cao quý nhất trong các ngươi trước Rabb là người biết chú ý nhất trong các ngươi."

Trí tuệ

Ðàn ông và đàn bà bình đẳng về đạo đức và lối sống. Còn trí tuệ, kiến thức và giáo dục thì sao? Thiên-sứ Muhammad (saw) đã nói: "Học hỏi kiến thức là nhiệm vụ của mọi người muslim (nam và nữ)" và "Học từ lúc đang còn ở trong nôi cho tới khi ra nấm mồ (từ lúc sinh tới lúc qua đời)".

Những lời nói của Thiên-sứ Muhammad (saw), nếu nói bằng ngôn ngữ hiện đại, có nghĩa là mọi người muslim trai hay gái, đàn ông hay đàn bà, nên học hành càng nhiều càng tốt, học hết khả năng của mình, hãy nhớ những lời dạy của Allah trong Qur'an: "...Trong số bầy tôi của Ngài (Allah) chỉ những ai hiểu biết mới sợ Allah..." S. 35 : 28.

Vì thế trong Islam, cả đàn ông và đàn bà được tin tưởng về khả năng học hành, hiểu biết và khả năng dạy học, và một trong những mục đích của học hỏi kiến thức là để trở nên hiểu rõ Allah hơn.

Islam cho rằng, một người đàn ông hay đàn bà, càng tìm hiểu nhiều về sự tạo hóa và quan sát nó làm việc thì càng trở nên hiểu rõ Allah hơn, Ðấng đã lập nên và giữ vững sự tạo hóa.

Một trong những người nổi tiếng nhất trong Islam về sự thông minh và trí nhớ tuyệt vời là bà Aysha (Ra). Bà được coi là một trong những nguồn Hadith đáng tin cậy nhất vì tính xác thực của nó. Bà đã cung cấp hơn một ngàn Hadith và bà được coi là một trong những người thầy giỏi nhất về Hadith.

Nói chung, trong thế giới muslim thời trước trung cổ, không có gì cản trở hay cấm đoán phụ nữ học hành, ngược lại tôn giáo còn khuyến khích họ. Kết quả là nhiều người phụ nữ đã trở nên nổi tiếng như : các học giả tôn giáo, nhà văn, nhà thơ, bác sĩ và giáo viên. Ví vụ như bà Nafisa là tác giả lớn về Hadith, và bà Shaikha Shuhda là giáo viên tại một trong những masjid chính ở Baghdah và những giảng đường lớn, dạy học, thảo luận, viết thơ ca và là một trong những học giả đầu tiên của Islam.

Có nhiều ví dụ về phụ nữ muslim có học thức từng là giáo viên, nhà văn và nhà thơ, rất được tôn trọng trong xã hội muslim. Do vậy, mỗi sự khuyến khích phụ nữ muslim học tập toàn diện có lợi cho kiến thức và để dùng kiến thức phổ thông và chuyên nghiệp góp ích cho cộng đồng, liên quan đến những giáo huấn đạo đức nhất định sẽ được đề cập đến ở phần sau.

Mối liên quan về giới tính

Ðể làm rõ tính độc lập về trí tuệ và tâm hồn của phụ nữ, tôi sẽ bàn đến thân phận của họ liên quan đến nam giới và mối quan hệ của họ với nam giới. Ở đây chúng ta nhìn vào sự phụ thuộc lẫn nhau. Allah đã phán trong Qur'an như sau: "Và trong các Âyah (Dấu hiệu) của Ngài có điều này: Ngài đã tạo từ bản thân của các người những người vợ cho các người để các người sống an lành với họ và Ngài đã đặt giữa các người tình yêu thương và lòng bao dung. Quả thật, nơi sự việc đó là những Âyah cho những người hiểu biết." S. 30 : 21. Ðây là định nghĩa rất quan trọng giữa đàn ông và đàn bà. Họ tìm thấy sự thanh bình trong nhau và liên kết với nhau không những vì quan hệ chăn gối mà cả về "tình yêu và lòng bao dung". Sự mô tả này bao gồm sự quan tâm, chăm sóc, tôn trọng, yêu thương lẫn nhau.

Có rất nhiều Hadith, đặc biệt là những Hadith được bà Aysha (Ra) kể lại, đem đến sự hiểu biết về cách Thiên-sứ Muhammad (saw) đối xử với những người vợ của Người và cách những người vợ đối xử với Người. Nổi bật nhất là sự quan tâm và tôn trọng lẫn nhau trong quan hệ hôn nhân. Những người vợ không phải là hầu gái. Có nhiều tài liệu nói về Rasoul (saw) đã làm nhiều việc để làm hài lòng các bà vợ cũng như việc các bà đã làm để chồng mình hài lòng. Qur'an viết về những người vợ nói chung trong một chương khác như sau : "...Họ là y phục (Libas) của các người và các người là y phục của họ...". S. 2 : 187.

Nói cách khác, quần áo giữ ấm, bảo vệ và tạo cảm giác thoải mái, vì thế chồng và vợ dành cho nhau một tình bạn cao đẹp, thoải mái và bảo vệ nhau khỏi sự phản bội và các điều không tốt khác.

Theo Qur'an, một trong những mục đích quan trọng của giáo luật Islam về ứng xử và quan hệ của con người là bảo vệ gia đình trong không khí thanh bình, tình yêu, lòng nhân từ và tưởng nhớ đến Allah, có thể phát triển và đâm hoa kết trái đem lại lợi ích cho vợ chồng và con cái.

Ðể đánh giá việc đàn ông và đàn bà làm cho nhau, cả bên trong và bên ngoài hôn nhân, chúng ta cần chú ý những mục đích này và đánh giá lợi ích của chúng cho cá nhân và xã hội. Chúng ta cũng phải biết rằng Islam có cách nhìn chặt chẽ về cuộc sống, và biết rằng những yếu tố khác nhau không nên xem xét riêng rẽ nhau. Nó bao gồm lối sống toàn diện, mỗi phần của nó cần được xem xét trong bối cảnh chung. Ðể hiểu rõ vai trò của phụ nữ trong một xã hội muslim chúng ta phải tìm hiểu nhiệm vụ và quyền lợi của họ, lối đối xử với đàn ông và cách đàn ông đối xử với họ.

Quyền và nghĩa vụ

Hãy xem đàn ông đối xử với phụ nữ như thế nào. Allah phán trong Qur'an như sau: "Người đàn ông là trụ cột (của gia đình) trên đàn bà bởi vì Allah ban cho người này sức lực hơn người kia và bởi vì họ chi dùng tài sản của họ vào việc cấp dưỡng gia đình..." S. 4 : 34.

Do vậy trong xã hội muslim, đàn ông có trách nhiệm gìn giữ gia đình. Ðây không chỉ là đạo đức mà còn là sự bắt buộc. Những thứ người vợ kiếm được thuộc quyền sở hữu của cô ấy, cô có thể dùng cho bản thân hay chia sẻ với gia đình theo ý muốn.

Bản thân người vợ có trách nhiệm chăm sóc cho gia đình và tài sản của gia đình. Cô ấy có thể thể hiện quan điểm của mình và góp ý về mọi vấn đề, nhưng vai trò tốt nhất mà cô ấy có thể làm để giữ gìn mối liên hệ vật chất bền vững và trọn vẹn là coi chồng cô ấy là người có trách nhiệm cho mọi hoạt động của gia đình và vì thế phải vâng lời chồng thậm chí khi sự phán xét của anh ấy là không thể chấp nhận được nhưng vẫn phải trong khuôn khổ cho phép của Islam. Ðây là ý nghĩa của sự vâng lời trong hôn nhân của Islam. Vai trò của người chồng là đầu tàu của gia đình cũng như đảm bảo lòng trung thành của cặp vợ chồng tới một bộ luật cao hơn là Shari'a. Rasoul (saw) đã nói: "Người phụ nữ tốt nhất là người mà anh vui khi nhìn thấy cô ấy, khi anh khuyên bảo cô ấy thì cô ấy vâng lời. Cô ấy bảo vệ cho quyền lợi của anh và giữ gìn đức hạnh của mình khi anh đi vắng."

Người chồng phải chăm sóc vợ và quan tâm đến cô ấy và với tất cả phụ nữ vì họ là phái yếu. Khái niệm hiệp sỹ có nguồn gốc từ thế giới muslim tới Âu châu ở thời Trubadua (người hát rong) của nước Pháp Trung cổ.

Khái niệm hiệp sỹ này đã đến như là luồng gió thổi vào trong 50 năm qua hay nó bị mâu thuẫn với xu thế ngày nay là phụ nữ phải cố gắng và bươn chải đi để có thể toàn tâm toàn ý cho gia đình.

Vai trò của người phụ nữ muslim trong gia đình rất quan trọng cho hạnh phúc của chồng và sự phát triển thể lực và trí tuệ, nhân cách của con cái. Cô ấy cố gắng làm cuộc sống gia đình ngọt ngào và vui vẻ, làm ngôi nhà trở thành một tổ ấm bình an. Vai trò này cùng với những tính cách thời thơ ấu sẽ ảnh hưởng tới nhân cách và quan điểm của thế hệ sau khi chúng lớn lên và trưởng thành. Có một từ nổi tiếng trong tiếng Ả Rập là "Al-ummu madrasatun", nghĩa là "người mẹ là một trường học", thể hiện tầm quan trọng của vai trò này.

Hôn nhân trong Islam

Chúng ta đến với những thủ tục trong hôn nhân của Islam. Theo phong tục, khi cô gái đến tuổi kết hôn, cha mẹ (muslim) đóng vai trò chính trong việc chọn lựa người chồng cho cô gái, nhưng cô ấy phải được cha mẹ hỏi ý kiến. Chuyện kể rằng có một cô gái đến thưa với Rasoul (saw) rằng cha mẹ cô không hỏi ý kiến cô trước khi đám cưới của mình. Rasoul (saw) bảo cô có thể tự huỷ bỏ đám cưới này nếu cô muốn.

Ngày nay tiếng nói của các cô gái muslim được học hành có trọng lượng hơn trong việc lựa chọn người chồng cho mình. Nhưng người ta vẫn còn cho rằng ý kiến của cha mẹ chàng trai rất quan trọng, rất hiếm trường hợp trai gái lấy nhau trái với ý kiến cha mẹ hay người đỡ đầu.

Một góa phụ hay người đã li dị có thể cưới bất cứ ai cô ấy muốn vì cô ấy được coi là có đủ chín chắn và kinh nghiệm để tự mình quyết định. Khi cô gái hay người phụ nữ lập gia đình, một phần không thể thiếu của đám cưới là chú rể đưa cho cô tiền cưới (mahr), là số tiền được hai bên thỏa thuận. Tiền cưới này không giống như tiền cưới của các đám cưới ở Châu Âu xưa kia là người cha trao cho con gái trong ngày cưới và sau đó trở thành tài sản của chồng. Hoặc không phải là tiền cưới giống như "giá tiền mua cô dâu" bên Châu Phi mà chú rể phải trả cho cha cô để đền ơn công nuôi dưỡng. Tiền cưới của người muslim là quà tặng của chú rể cho cô dâu và nó trở thành tài sản riêng của cô và cô có toàn quyền sử dụng, thậm chí nếu sau này có li dị. Nhưng trong trường hợp khul (li dị do người vợ đề nghị) thì cô ấy có thể được yêu cầu trả lại toàn bộ hay một phần tiền cưới. Cách người chồng đối xử với vợ, dù anh ta yêu vợ đến mức nào, đã được ghi rõ ràng trong Qur'an: "...hãy sống chung với họ một cách tử tế bởi vì nếu các người ghét họ thì có lẽ các người ghét một (sinh) vật mà Allah đã ban nhiều cái tốt lành." S. 4 : 19.

Một lợi ích quan trọng cho những người vợ trong Islam là trong nhân cách không có hai mức độ khác nhau (cho nam và nữ). Mặc dù thói quen của đàn ông trên thế giới là có tha thứ cho những người vợ mắc sai lầm hay không, theo Qur'an và lời dạy của Rasoul (saw), Allah đòi hỏi đàn ông phải có tính đức độ cao cũng như đòi hỏi với phụ nữ và chịu hình phạt như nhau đối với đàn ông và phụ nữ nếu vi phạm luật lệ. Ðiều này được mô tả qua các ví dụ ta sẽ đề cập sau. Thậm chí, khi li hôn được quyết định vẫn đòi hỏi phải đối xử tốt như trước kia. Qur'an đã viết: "... giữ (vợ) lại một cách tử tế hoặc trả tự do (cho vợ) một cách tốt đẹp... không được phép lấy lại bất cứ tiền cưới (Mahr) nào mà các ngươi đã tặng cho vợ...". S. 2 : 229.

Vì thế tiền cưới và quà tặng khác mà anh ấy đã tặng cô không thể được lấy lại. Qur'an cũng viết: "Và khi các ngươi li dị vợ và họ sắp hoàn tất thời hạn ở vậy (Iddah) thì, hoặc giữ họ lại một cách tử tế hoặc trả tự do cho họ một cách tốt đẹp ; và chớ giữ họ lại để làm khổ họ, làm thế các ngươi sẽ phạm tội. Và ai làm thế, thì thật sự sẽ làm hại bản thân (linh hồn) của mình..." S. 2 : 231.

Việc đối xử tốt của những người vợ và của gia đình là một phần trong tôn giáo Islam. Rasoul (saw) đã nói: "Trong số những người có đức tin có những người xoay xở tốt nhất, lo toan cho gia đình chu đáo nhất, đó là những người thể hiện đức tin rất cao đẹp." Củng có một hadith khác kể lại rằng: "Người tốt nhất trong các người là người đối xử tốt nhất với vợ mình." Li dị là cách giải quyết cuối cùng trong Islam. Rasoul (saw) đã nói: "Trong số những việc Allah cho phép, việc mà Ngài ghét nhất là li dị."