Bắt buộc tất cả những người Muslim tuyệt đối phải tin tưởng là sẽ có Ngày Sau, Ngày mà tiếng còi báo động đã đến Ngày Tận Thế, Ngày mà những người đã nằm trong mộ đều được sống dậy để tụ lại một chỗ chờ lệnh Phán xử của Đấng Chủ Tể của nhân loại. Ngày mà những việc hành đạo của con người được đem ra minh chứng, và Ngày mà sức nóng mặt trời chỉ cách đỉnh đầu vài ba thước tấc mà thôi…

 أ)ـ معنى الإيمان باليوم الآخر:          

1)- Ý nghĩa về đức tin ở Ngày Sau:

Đối với tôn giáo Islam đức tin rất là quan trọng, trong đó có  sự tin tưởng những dấu hiệu mà Rosul (saw) đã cảnh báo vào Ngày Sau, những dấu hiệu về cái chết và những gì sẽ xảy ra trong ngôi mộ?... Khi có tiếng còi báo động sẽ đến Ngày Tận Thế, thì tất cả đều được sống dậy (tái sinh) từ ngôi mộ để qua cầu « Sirot togol Mustaquim », ở đó có giếng nước mà Thiên sứ Muhammad (saw) đang chờ cộng đồng của Người để cho nước uống, và khi Allah cho phép thì Thiên sứ Muhammad (saw) được quyền cầu xin Allah ân xá tội lỗi cho cộng đồng của Người và nhiều việc khác nữa sẽ xảy ra trong lúc đó. Ngày mà những ai được vào Thiên Đàng sẽ được chiêm ngưỡng nhan sắc cao cả của Allah và hưởng lạc mãi mãi trong đó như Ngài đã hứa, còn những người bất tin hay những người làm điều tội lỗi thì sẽ bị đày vào Ðịa Ngục và bị hành hạ đau đớn khổ cực như Allah đã phán cho kẻ nào bất tuân.

            ب)ـ اهتمام القرآن بهذا الركن وحكمته:

2)- Kinh Qur’an nói về Ngày Sau

Hầu như, trong mỗi chương của Thiên kinh Qur’an, Allah đều nhắc nhở cho biết trong mỗi trường hợp khác nhau của « Ngày Sau », sự nhắc nhở quan tâm về Ngày đó luôn luôn kèm theo sự tin tưởng mà Allah đã phán:

            قال تعالى: ( ذَلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَن كانَ مِنكُم يُؤْمِنُ بِاللهِ وَاليَومِ الأَخِرِ ) البقرة: 2 3 2

« ...Ðó là điều dùng để khuyên bảo những ai trong các người tin tưởng nơi Allah và Ngày Sau…» Suroh: 2-232.

Allah đã phán trong Kinh Qur’an về Ngày sẽ xảy ra qua những danh gọi tổng quát khác nhau: « Al Haqqo, Al Wăaqiau, Al Qiyamah... ». Nhưng trong những danh gọi về Ngày Sau có tính cách sẽ xảy ra thật khủng khiếp để nhắc nhở con người là: « Al Goshiyah, At Tgomah, As Sokhoh, Al Qoriah… ». Và những danh gọi về Ngày Sau được Ngài (Allah) dùng những từ ngữ sau đây để ám chỉ: « Yawmuđđin, Yawmulhisab, Yawmuljam-u, Yawmul Khulud, Yawmul Khurut, Yawmul Hasrotu, Yawmultanađđu ».

Allah muốn cảnh báo con người hãy luôn luôn tuyệt đối tin tưởng là sẽ có Ngày Sau, nhờ sự tin tưởng đó mà con người mới thức tỉnh để hành đạo, và sẽ có cuộc sống thanh bình tốt lành trên đời này và sẽ bình an trong sự phán xét công bình của Đấng Tối Cao (Allah). Cho nên, sự mầu nhiệm mà Thiên kinh Qur’an ghi lại về Ngày Sau qua lời phán của Allah:

            قال تعالى: ( إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللهِ مَن ءَامَنَ باللهِ واليَومِ الأَخِرِ ) التوبة: 18

« Chỉ ai tin nơi Allah và Ngày (Phán xử) Cuối cùng và năng dâng lễ (solah) và đóng Zakah và không sợ ai mà chỉ sợ riêng Allah thôi mới là những người chăm sóc và bảo quản các Thánh đường của Allah. May ra họ là những người sẽ được hướng dẫn.» Suroh: 9 - 18.

            قال تعالى: ( وَالذِينَ يُؤمِنُونَ بِالأَخِرَةِ يُؤمِنُونَ بِهِ وَهُم عَلى صَلَاتِهِم يُحَافِظُونَ ) الأنعام: 92

« …Và những ai tin nơi Ðời Sau sẽ tin Nó (Qur’an) và họ giữ gìn lễ nguyện Solah của họ.» Suroh: 6 - 92.

Thiên kinh Qur’an cũng thường nhắc đi nhắc lại nhiều nơi (chương) về Ngày Cuối cùng, bởi vì Ngài biết bản tính con người rất xao lãng trong việc hành đạo, họ chỉ chú tâm đến cuộc sống trên thế gian này, họ không quan tâm những gì sẽ xảy ra ở Ngày Sau. Hãy nên hiểu rằng, những hình phạt rất khủng khiếp đang chờ đợi những ai xao lãng việc hành đạo của họ, qua lời phán của Allah:

            قال تعالى: ( يَآَيهَا الذِينَ ءَامَنُوا مَا لَكُم إِذا قِيْلَ لَكُم انفِرُوا فِي سَبِيلِ اللهِ اثَّاقَلْتُم إلِى الأَرِض أَرَضِيْتُم بِالحَيَواةِ الدُنيَا مِنَ الأَخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الحَيَواةِ الدُنْيَا فِي الأَخِرةِ إِلَّا قَلِيلٌ ) التوبة: 38          

« Hỡi những ai có niềm tin! Tại sao khi được yêu cầu ra đi chiến đấu cho Chính nghĩa của Allah, các người ngồi lì dưới đất? Phải chăng các người thích đời sống trần tục này hơn Ðời Sau? Nhưng sự hưởng nhàn ở đời này thật là nhỏ nhoi so với Ðời Sau.» Suroh: 9 - 38.

Ý nghĩa: Quả thật, cuộc sống trần tục đã cám dỗ con người chỉ biết lầm than mù quáng ngoại trừ họ là những người có đức tin nơi Allah và đức tin ở Ngày Sau, nếu một ai có đức tin thật thụ thì họ mới hiểu rằng tất cả những vật hiện hữu hay những gì mà họ đang sống và hưởng thụ trên trần gian này chỉ là cuộc sống tạm bợ, chỉ có những gì Allah hứa hẹn ban cho ở Ngày Sau mới là tồn tại vĩnh viễn, và sự tin tưởng ở Ngày Sau cũng sẽ giúp con người tránh khỏi những tội lỗi như: « Bất công, chiếm đoạt tài sản người khác, dùng mọi thủ đoạn để dành lấy chiến thắng hay thành công... ». Một khi đã có đức tin vững chắc ở Ngày Sau thì con người sẽ có cuộc sống rất thanh thản, vì họ hiểu rằng sự hưởng thụ vui vẻ ở trên đời này chỉ là nhất thời không thể so sánh được với sự hưởng thụ vui sướng ở Ngày Sau.

ج) ـ فتنة القبر:

3)- Sự thử thách trong ngôi mộ

            Tin tưởng tuyệt đối về Cái chết là sự thật không ai tránh khỏi, nhưng không phải chết là hết, qua lời phán của Allah:

            قال تعالى: ( قُل يَتَوَفَاكُم مَلَكُ المَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُم ثُم إِلى رَبِّكُم تُرجَعُونَ ) السجدة: 11

« Hãy bảo: (Thần chết, vị phụ trách các người, sẽ bắt hồn của các người rồi các người sẽ được đưa về gặp Rabb của các người trở lại » Suroh: 32 - 11.

            Cái chết sẽ đến với con người là điều chắc chắn, chỉ sớm hay muộn mà thôi, vấn đề này không ai chối cãi được. Ðối với chúng ta, dù cái chết đến hình thức nào đi nữa thì nó cũng sẽ đến, qua lời phán của Allah:

            قال تعالى: ( فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُم لَا يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلاَ يَسْتَقْدِمُونَ ) الأعراف: 34

« ... Bởi thế khi thời hạn đã mãn, họ sẽ không thể trì hoãn lại được một giờ (khắc) nào, và cũng không thể ra đi sớm hơn (một giờ khắc nào)» Suroh: 7 - 34.

Sau khi được lấp đất xong, thiên thần đến hỏi cung: « ‘Ai là Rabb (Chủ nhân) của ngươi? Tôn giáo nào ngươi đã theo? Ai là sứ giả của ngươi? Lúc đó, nếu là người tin tưởng thì Allah sẽ cũng cố niềm tin để trả lời như sau: ‘Allah là Chủ nhân của tôi, Islam là tôn giáo của tôi và Nabi Muhammad (saw) là Sứ giả của tôi’ ». Ðối với những người bất tín, thì Allah sẽ không chiếu cố đến họ và họ sẽ trả lời là: « (cười) Ha, ha, tôi không biết gì ». Còn những người đạo đức giả, ngụy thiện hoặc những người bỏ đạo (Murtat) thì nói: « Tôi không biết, tôi nghe người ta nói thế này thì tôi bắt chước theo. »

            Chúng ta cũng phải tin tưởng sự an nhàn hoặc khổ hạnh trong ngôi mộ, những người sẽ bị hành hạ trong ngôi mộ là những người đối xử bất công, tội lỗi, ngụy thiện, bất tin…, qua lời phán của Allah:

            قال تعالى: ( وَلَو تَرَي إِذِ الظَالِمُونَ فِي غَمَرَاتِ المَوتِ وَالمَلائِكةُ بَاسِطُوا أَيْدِيهِم أَخْرِجُوا أَنْفُسَكمُ اليَومَ تُجْزَونَ عَذَابَ الهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَقُوْلُونَ عَلى اللهِ غَيرَ الحَقِّ وَكُنْتُم عَن ءَايَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ ) الأنعام: 93

« …Nếu Ngươi có thể nhìn thấy được tình cảnh của những kẻ gian ác giẫy giụa đau đớn vào lúc sắp chết khi các Thiên thần giăng tay đến và phán: 'Hãy giao hồn của các người cho ta. Ngày nay các người sẽ nhận lấy hình phạt nhục nhã vì tội các người đã từng nói cho Allah những điều không đúng với Sự Thật và các ngươi đã khinh thường và phủ nhận các Dấu hiệu của Ngài» Suroh: 6 - 93.

            قال تعالى في آل فرعون: ( النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيهَا غُدُوًا وَعَشِيًا وَيَومَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا ءَالَ فِرعَونَ أَشَدَّ العَذَابِ ) غافر: 46

« Lửa (Hoả Ngục) mà chúng sẽ bị dắt ra chạm trán cả buổi sáng lẫn buổi chiều. Và vào Ngày mà Giờ (Xét xử) sẽ được thiết lập, sẽ có lời (bảo thiên thần): 'Hãy đưa thuộc hạ của Fir'aun vào chỗ trừng phạt khắc nghiệt nhất» Suroh: 40 - 46.

            Ông  Zaidu ibnu Thabit ® thuật lại là Rosul (saw) có nói: « Nếu rằng Allah không che lại bức màn sau khi các người đã được chôn, thì Ta sẽ cầu xin với Allah cho các người nghe những gì Ta nghe được từ ngôi mộ. Rosul (saw) quay mặt nhìn chúng tôi và nói: - Hãy cầu xin với Allah che chở và tránh các người từ sự hành hạ trong Ðịa Ngục. Chúng tôi cùng thốt lên: - Cầu xin với Allah che chở và tránh chúng tôi từ lửa Ðịa Ngục. Rosul (saw) nói tiếp: - Hãy cầu xin với Allah che chở và tránh khỏi sự hành hạ trong ngôi mộ. Chúng tôi cùng thốt lên: - Cầu xin với Allah che chở và cho chúng tôi tránh sự hành hạ trong ngôi mộ. » Do Muslim ghi lại.

Nhưng ngược lại, những người Muslim có đức tin chân thật sẽ được hưởng sự an nhàn, thoải mái trong ngôi mộ, qua lời phán của Allah:

            قال الله عزوجل: ( إِنَّ الذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُم اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيهِمُ المَلاَئِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأبْشِرُوا بِالجَنَّةِ التِي كُنْتم تُوعَدُونَ ) فصلت: 30

« Quả thật, những ai nói: 'Rabb chúng tôi là Allah' rồi đứng vững như bàn thạch, các Thiên thần sẽ xuống động viên họ, bảo: 'Chớ lo sợ cũng chớ buồn phiền mà hãy vui vẻ lên với tin mừng về Thiên Đàng (hạnh phúc) mà qúi vị đã được hứa... » Suroh: 41 - 30.

            وقال تعالى: ( فَلَولاَ إِذا بَلَغَتِ الحُلقُومَ . وَأَنْتُم حِيْنَئِذٍ تَنظُرُونَ . وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيهِ مِنكُم وَلَكِن لاَ تُبْصِرُونَ . فَلَولاَ إِن كُنتُم غَيرَ مَدِينِينَ . تَرْجِعُونَهَا إِن كُنتُم صَادِقِينَ . فَأَمَّا إِن كَانَ مِن المُقَرَبِين َ. فَرَوحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعيمٍ ) الوفعة: 83ـ89

« Thế tại sao các người không (can thiệp) khi nó lên tận cổ (của y)? Và lúc đó các người chỉ lấy mắt nhìn. Và TA ở gần y hơn các người nhưng các người không thấy. Nếu tự cho mình không bị phán xử thì tại sao các người không  đưa nó (hồn) trở lại (cho thân xác), nếu các người nói thật? Bởi thế, nếu y là một trong những người gần Allah nhất, Thì sẽ được an nghỉ với hương thơm và Thiên Ðàng hạnh phúc.» Suroh 56: 83-89.

Ông Al Buro'u ibnu Azim ® thuật lại lời của Rosul (saw) nói về những người moamin (tin tưởng) sau khi trả lời xong câu hỏi của hai vị thiên thần (đến trong mộ) thì có tiếng phán trên trời cao là: - TA đã chứng thật sự trả lời của nô lệ. Sau đó (Ngài) ra lệnh cho thiên thần trải thảm và cho họ mặc đồ (đặc biệt) rồi mở cửa cho họ thấy Thiên Đàng. Rosul (saw) nói tiếp: - Allah cho linh hồn của họ (người chết) trở lại với mùi thơm nồng nàn và mở rộng ngôi mộ của họ thật rộng rãi... » Ahmad và Abu Dawud.

Qua những hadith giảng dạy của Rosul (saw) về sự an nhàn và khổ hạnh trong ngôi mộ, những bước chân của thân nhân ra về hoặc sự hỏi cung của hai vị thiên thần khi vừa lắp đất… Những điều đó, bắt buộc người Muslim phải tuyệt đối tin tưởng vì đây là những lời truyền giáo của Rosul (saw). Chúng ta cũng phải hiểu thêm rằng, những gì sẽ xảy ra trong ngôi mộ đó là nằm trong thế giới huyền bí mà con người chúng ta không thể tưởng tượng hay cảm nghĩ được, nếu cảm nghĩ được thì còn đâu là thế giới huyền bí và sự mầu nhiệm của Allah, cho nên con người chỉ khám phá trong một giới hạn nào đó mà thôi.

د)ـ أشراط الساعة:

4)- Những dấu hiệu trước khi đến Ngày Tận Thế

Bắt buộc chúng ta phải tin tưởng tuyệt đối là ngày Tận thế sẽ xảy ra, nhưng giờ khắc của nó không một ai biết được, ngoại trừ Allah Ðấng Tạo Hóa duy nhất, qua lời phán của Allah:

            قال تعالى: ( يَسئَلُونَكَ عَن السَّاعَةِ أَيَّأنَ مُرسَاهَا قُل إَنَّمَا عِلْمُهَا عِند رَبِّي لاَ يُجَلِّيْهَا لِوَقْتِهَا إِلا هُوَ ثَقُلَتْ فِي السَمَواتِ والأَرْضِ لَا تَاْتِيْكُم إِلا بَغْتَةً يَسْئَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌ عَنْهَا قُل إِنَّمَا عِلمُهَا عِندَ اللهِ وَلَكِن أَكْثَرَ النَّاسَ لاَ يَعلَمُونَ ) الأعراف: 187

« Họ hỏi Ngươi về Giờ (Tận thế hay Phục sinh) chừng nào sẽ xảy ra. Hãy bảo họ: 'Duy chỉ Rabb (Allah) của Ta biết rõ nó. Chỉ riêng Ngài tiết lộ thời điểm của nó. Nó sẽ nặng nề (đối với mọi vật) trong các tầng trời và trái đất. Nó sẽ xảy đến cho các người một cách bất ngờ. Họ hỏi Ngươi làm như Ngươi quen thuộc với nó lắm. Hãy bảo họ: 'Chỉ riêng Allah biết rõ nó, ngược lại đa số nhân loại không biết gì cả’» Suroh: 7 - 187.

Trong những dấu hiệu nhỏ trước khi xảy ra những dấu hiệu lớn mà Rosul (saw) đã nói đều liên quan đến những việc bất lành, cám dỗ, xáo trộn giữa cộng đồng và những điều xấu xa mà con người bước ra khỏi con đường Chân Chánh Ðúng Thật của Islam.

Những dấu hiệu nhỏ:

            Qua hadith dài được thuật lại về Thiên Thần đến hỏi Rosul (saw) về Islam, trong đó có câu thiên thần hỏi chừng nào sẽ xảy ra Ngày Tận thế, Rosul (saw) trả lời: - Người hỏi cũng giống như người trả lời đều không ai biết về ngày đó. Thiên thần hỏi về dấu hiệu sẽ xảy ra, Thiên sứ trả lời: - Khi người hầu sanh con với chủ nhân của họ và khi thấy những mục đồng đi chân không tranh chấp… ». Al Bukhory và Muslim.

            Qua hadith khác, có một người đàn ông đến hỏi Rosul (saw) chừng nào sẽ xảy ra Ngày Tận thế? Rosul (saw) trả lời: - Khi nào sự tin cậy không còn được coi trọng nữa thì sẽ đến gần ngày Tận thế. Người đàn ông đó hỏi tiếp: - Thế nào mới mất lòng tin cậy? Rosul (saw) trả lời: - Khi được giao ước đặt tin cậy vào người nào đó rồi lại giao vật giao ước tin cậy đó cho người khác (nghĩa là bội ước, giao vật mà người ta giao cho mình coi chừng, mình lại giao cho người khác, hay không làm tròn trách nhiệm khi được người ta tin cậy). Al Bukhory và Muslim.

Những dấu hiệu lớn: Thế giới sẽ hỗn loạn vào gần Ngày Tận Thế, đó là dấu hiệu qua bằng chứng được Rosul (saw) cho biết mười dấu hiệu lớn đó sẽ xảy ra trước Ngày Tận thế như sau: Ông Huzaifah ibnu Usaiđi Al Go'fary ® thuật lại: « Chúng tôi đang tham khảo với nhau về Ngày Sau thì tình cờ Rosul (saw) đến, Người hỏi: - Các người đang học hỏi với nhau à? Chúng tôi trả lời: - Thưa chúng tôi đang nói về Ngày Tận thế. Nghe vậy Người nói: - Trước khi đến Ngày đó thì sẽ có mười dấu hiệu lớn. Trong những dấu hiệu lớn đó là « Mây khói sẽ bịch bùng cả bầu trời; xuất hiện Ðajal (người một mắt); những con vật chui lên từ lòng đất; mặt trời mọc từ hướng Tây; Nabi Isa (A) con bà Mariyam (A) sẽ xuất hiện; xuất hiện Yajuđ và Majuđ. Ba hiện tượng về nhật nguyệt thực thật lớn sẽ xảy ra ở hướng đông, hướng tây và tại bán đảo Arab; cuối cùng là ngọn lửa khổng lồ sẽ xuất hiện từ Yemen tràn ngập cả đường phố, con người sợ hãi sẽ đổ xô chạy đến nơi tụ họp cuối cùng ».  Muslim.

            Một trong những dấu hiệu trọng đại trước Ngày Tận Thế là sự xuất hiện của Dajal. Con người này (Dajal) sẽ tự xưng bá và gây náo loạn trong quần chúng, ông ta dùng lời ngọt ngào để dụ dỗ và tự sửa đổi những giáo lý Islam để con người vui hưởng theo nhu cầu của sự tham vọng thích thú, ông ta tìm đủ mọi cách để lôi kéo con người trở thành những kẻ bất tín, cho nên Rosul (saw) đã cảnh giác người Muslim về những hiện tượng sẽ xuất hiện, nhất là sự xuất hiện một người qua những hadith sau:

            Ông Anas ® thuật lại, Rosul (saw) có nói: « Không có một vị Sứ giả nào lại không nhắc nhở cảnh giác cộng đồng họ về người một mắt chuyên nói láo, thật vậy người đó chỉ có một mắt thôi, nhưng chủ nhân (Rabb) của các người không phải là người chỉ có một mắt, và giữa đôi mắt của người đó có viết chữ: K,F,R (có nghĩa là kafir) ». Do Al Bukhory ghi lại.

Ông Abu Hurairoh ® thuật lại, Rosul (saw) nói: « Ta sẽ nói cho các người biết về Dajal mà những vị Nabi trước kia cũng đều cảnh giác cho cộng đồng của họ. Thật vậy, Dajal chỉ có một mắt, ông ta sẽ mang lại vườn Thiên Đàng và Ðịa Ngục, nhưng thiên đàng của ông ta là Địa Ngục (đối với Allah), Ta (Nabi) cảnh giác các người như Nabi Noah (A) đã cảnh giác cộng đồng của ông ta ». Al Bukhory và Muslim.

Để thoát khỏi sự lôi cuốn cám dỗ của Dajal, chúng ta nên cố gắng học hỏi đạo giáo đúng thật để hiểu biết và thi hành.

-          Về sự hiểu biết, chúng ta nên biết rõ Dajal chỉ là con người phàm tục, thân thể cũng giống như chúng ta, dục vọng cũng giống như con người, nhưng chỉ khác ở đôi mắt, có thể là mắt lé hay chỉ có một mắt và giữa đôi mắt hay trong mắt có đóng dấu chữ Kafir.

-          Về hành động, mỗi lần chúng ta hành lễ (solah), trước khi cho salam để chấm dứt solah hoặc sau khi salam xong chúng ta hãy cầu xin với Allah để được xa lánh và tránh khỏi sự cám giỗ của Dajal. Và qua hadith của Rosul (saw) nói như sau:

«Những ai học thuộc lòng mười ayat đầu của souroh Al Kaf (18) sẽ được bảo vệ từ Dajal ». Do Muslim ghi lại.

ABU HARITH chuyển ngữ từ quyển sách TAWHID của tác giả Shierk Abdul - AZIZ ibn Muhammad Ala Abdul Latif, Do trung tâm "AWQOB DAWAH ISLAM" phát hành tại Riyad (Arabie-Saudi) vào năm 1423H.