Allah có đề cập đến vấn đề này trong thiên kinh Qur’an như sau:
قال تعالى: (( وَأنْفِقُوا من مَّا رَزَقْنَاكمْ من قَبْلِ أنْ يَأتِي أَحَدَكُمْ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَولاَ أَخَّرتَني إلى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَاَصَّدَّقَ وأَكُن من الصَّالِحِينَ )) . المنافقون: 10.
« Và hãy chi dùng (vào việc thiện) phần tài sản mà TA đã cung cấp cho các người trước khi (cái) chết đến cho mỗi người trong các người. Bởi vì lúc đó y sẽ (hối tiết) thưa : ‘Lạy Rabb của bề tôi ! Nếu Ngài gia hạn cho bề tôi sống thêm một thời gian ngắn nữa thì bề tôi sẽ bố thí (rộng rãi) và trở thành một người đức hạnh’ ». Suroh 63 :10.
Chính vì cuộc đời ngắn ngủi, nếu là người tin tưởng thì nên cố gắng thi hành những sự hành đạo và làm việc thiện để tạo dựng hành trang mang theo. Những việc nên làm hôm nay thì đừng để ngày mai, vì không biết mai này sức khỏe và cơ hội có cho phép chúng ta chờ đợi đến ngày đó không. Sự ăn năn sám hối sẽ không được chấp nhận nếu đến giờ hấp hối, cho nên hãy hăng hái từ giờ phút này và đừng chần chờ kẻo hối hận không kịp.
Allah đã phán :
قال تعالى: (( فأتَّقُوا الله مَا اسْتَطَعْتُم واسْمَعُوا وأَطِيْعُوا وأنفِقُوا خَيْرًا لآَنْفُسِكُم ومَن يُوقَ شُحَّ نَفْسهُ فأُولئِكَ هُمُ المُفْلِحُونَ )). التغاين :16.
« Do đó, hãy sợ Allah (và làm tròn bổn phận đối với Ngài) theo khả năng của các người. Và hãy nghe và vâng lệnh . Và chi tiêu (bố thí) có lợi cho bản thân (linh hồn) của các người. Và ai giữ bản thân của mình khỏi tham lam (ích kỷ) thì sẽ là những người thành đạt.” Suroh 64 : 16.
(Islam không bắt buộc chúng ta phải hành đạo quá khả năng có thể của con người, không bắt buộc phải tu khổ hạnh. Sự hành đạo trong Islam được thực hiện mọi nơi, chẳng hạn lập gia đình, ăn uống, đi làm để nuôi sống bản thân và gia đình cũng là việc hành đạo, quan trọng là mỗi việc làm đều có ý định trong tâm của chúng ta. Hãy vâng lệnh Allah và Sứ giả của Ngài, hãy thi hành trong khả năng có thể với sự thành tâm, và thi hành thường xuyên, hy vọng sẽ được Allah hài lòng và chấp nhận sự hành đạo của chúng ta).
Vào thời xưa có một vị đạo hạnh đi tawaf ở Ka’bah và cầu xin (đu-a) với lời như sau : ‘Ôi Allah, xin Ngài hãy bảo vệ tôi để khỏi vấp phải sự tham lam ích kỷ. Ôi Allah, xin Ngài hãy bảo vệ tôi để khỏi vấp phải sự tham lam ích kỷ’.
Nghe vậy có người nói với ông ta : ‘Hỡi Abdulloh, ông không biết đu-a nào khác hay sao?’
Vị đạo hạnh nầy tươi cười rồi đọc lời của Allah đã phán :
قال تعالى: (( وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسَهُ فأُلَئِكَ هُمُ المُفْلِحُونَ )) . الحشر: 9.
« .. Và ai giữ được lòng mình khỏi sự tham lam, thì sẽ là người chắc chắn sẽ thành công ». Suroh 59 : 9.
Những ai được Allah bảo vệ và che chở khỏi lòng tham lam ích kỷ, thương người như thương thân, và luôn nghĩ đến người khác, vui vẻ khi thấy ai mừng, lo âu khi thấy ai buồn, lo lắng thì sẽ được thành công ở đời nầy và Ngày Sau.
Những dòng kinh Qur’an và những hadith nói về sự cao quí của những người bố thí và chi dùng trên con đường phục vụ Allah thật nhiều, chúng tôi sẽ trích lên đây những bằng chứng cụ thể để quí vị tham khảo..
Những dòng kinh Qur’an từ Suroh At Tawbah (Hối cải).
قال تعالى: (( وَالذِينَ يَكْنِزًونَ الذَّهَبَ والفِضَّةَ ولاَ يُنْفِقُونَهَا في سَبِيلِ اللهِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ . يَومَ يُحمَى عَلَيهاَ في نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكوى بِهاَ جِبَاهُهُم وَجُنُوبُهُم وظُهُورُهُم هَذا ما كَنَزْتُم لأَنْفُسِكم فَذُوقُوا ما كُنتُم تَكْنِزُونَ )). التوبة: 34ـ35.
« ...và có những kẻ dự trữ vàng và bạc nhưng không chi dùng nó cho Chính nghĩa của Allah, hãy báo cho họ biết về một sự trừng phạt đau đớn. Vào ngày mà nó (vàng bạc tích trữ) sẽ được nung đỏ trong lửa và sẽ được mang đến đóng vào trán, hông và lưng của họ (kèm theo lời phán) : ‘ Đây là vật mà các ngươi tích trữ cho bản thân của các ngươi. Thôi, hãy nếm món (vật) mà các nguơi đã tích trữ ». Suroh 9 : 34-35.
Nếu ngẫm nghĩ xâu xa về ý nghĩa của dòng kinh trên, chúng ta không thể không hoảng sợ về hình phạt của Allah. Theo như đoạn kinh trên thì những người giàu có hoặc dư giả mà chỉ biết tích trữ vàng bạc, châu báu do Allah đã ban cho, họ hà tiện hay keo kiệt không dám xuất ra để bố thí, họ không chi dùng tài sản của mình vào con đường Chính Nghĩa của Allah, họ không giúp đở những anh chị em nghèo khó, thì vào Ngày Sau, Allah sẽ trừng phạt và hành hạ họ với những món đồ quí báo mà họ tích trữ đó. Những vàng bạc châu báu mà họ tích trữ sẽ được đem nung đỏ rồi đóng (ấn) vào mặt, thân thể của họ và chúng sẽ nói : Đây là những món quà quí giá mà các người đã tích trữ nó, nay nó sẽ ở bên các người bằng cách như vậy.
Hadith liên quan đến sự chi dùng cho Chính nghĩa.
Ông Anas ibnu Malik ® thuật lại : ‘ Ngày xưa
« Các người sẽ không bao giờ đạt đến mức đạo đức trừ phi các người chi dùng (cho Chính nghĩa của Allah) những vật mà các người yêu thích nhứt… ». Suroh 3 : 92.
Sau khi đuợc nghe qua dòng kinh cao quí nầy,
Nghe xong Rosul (saw) nói : « Bakhin Bakhin…( thật quí quá, thật quí quá…) đó là đồng tiền của cải có lời ». Hadith do Al Bukhory và Muslim ghi lại.
Hỡi những anh chị em tin tưởng! Hãy suy nghĩ kỷ về ý nghĩa cao quí và thực dụng của hadith trên một cách khách quan với sự thật tế của nó : Quả thật, không một ai trong hàng ngũ ashabah (bạn đạo của Rosul (saw) lúc đó lại không rõ về bản tánh rộng rãi, giàu có và niềm tin bất diệt của
(Sử ghi lại, mỗi ngày số tiền lời buôn bán mà ông Abu Talha ® thâu vào nhiều lúc đếm không hết, và ông lo sợ không biết phải chi dùng vào đâu với số tiền này, khi thấy ông lo âu như vậy thì bà Salma vợ của ông nói : ‘ Có vậy mà ông cũng lo rầu, sáng mai ông cứ đem phân chia cho anh chị em nghèo khó là xong’. Ông mĩm cười nhìn vợ nói: ‘Alhamadulillah, bà đã giải thóat cho tôi’).
Hỡi con cháu của Adam, tất cả những gì hiện hữu trên trần gian nầy, trước sau rồi cũng tiêu tan theo mây khói, không có một vật hay gì tồn tại mãi cả, những gì thuộc về ta ngày hôm nay, chưa chắc ngày mai nó lại còn của ta, nhưng những gì mà chúng ta bố thí hay làm việc thiện dù ít hay nhiều ở ngày hôm nay thì nó sẽ tồn tại mãi mãi nơi Allah. Và Allah sẽ ban thưởng cho một thành mười hay nhiều hơn nữa, như Ngài đã phán :
قال تعالى: (( مَا عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ ومَا عِنْدَ اللهِ بَاقٍ )). النحل: 96.
« Món vật gì với các người sẽ cạn kiệt và món gì với Allah sẽ tồn tại vĩnh viển.. ». Suroh 16 : 96.
قال تعالى: (( ومَا تُقَدِّمُوا لأَنْفُسِكُمْ من خَيْرٍ تَجِدوهُ عِندَ اللهِ هُوخَيرًا وأَعْظَمَ أَجْراً )) . المزمل: 20.
« .. Và điều thiện nào mà các người gởi đi trước cho bản thân của các người thì sẽ tìm thấy lại nơi Allah. Vâng nó sẽ trở thành một phần thưởng tốt và lớn hơn…». Suroh 73 : 20.
Vâng, những gì mà chúng ta gởi đi trước nơi Allah, chúng ta sẽ tìm thấy lại nơi Ngài, không bị mất mà còn tăng thêm phần lời lớn hơn. Nhưng tiết thay, con người không thấy trước mắt nên lơ là và nghi ngờ không biết có đúng hay không ? Con người chỉ nhìn thấy quyền lợi trước mắt và bất tin nơi Allah, nên họ chỉ nghĩ đến hiện tại mà không lo sợ ngày mai. Như ayat trên Allah đã cảnh giác con người là những gì mà chúng ta đang có hiện tại nó sẽ cạn kiệt và bị tan biến đi, ngược lại những gì thuộc về Allah thì sẽ tồn taị vĩnh viển, việc nầy thiết nghĩ không một ai từ chối.
Hãy nhìn lại thời đại ngông cuồng của « Firoun » đã dám tự xưng là Thượng Đế, nhưng rồi có tồn tại được không ? Ngay cả thân xác của ông ta cũng bị chết chìm giữa biển cả và Allah đã ra lệnh cho thiên thần đưa xác của ông ta lên bờ để hậu thế lấy đó làm gương. Hiện tại chỉ còn có ‘Kim tự tháp’ là tồn tại, nhưng một ngày nào đó nó cũng sẽ tiêu tan như mây khói.
(Hỡi con cháu của Adam ! Hãy bố thí, Allah sẽ ban bố cho). Hadith do Al Bukhory và Muslim ghi lại.
Qua ý nghĩa của hadith nầy, chúng ta được biết rõ là : ‘Allah hứa sẽ đền bù hay ban bố lại cho những ai bố thí, chi dùng tài sản trên con đường phục vụ Chính nghĩa của Ngài. Sự hứa hẹn của Allah không bao giờ thất hứa.
Hỡi những ai chi dùng đồng tiền để bố thí, chi dùng trên con đường phuc vụ Chính nghĩa của Allah, xin chúc mừng quí vị, vì quí vị đã được thiên thần của Allah cầu xin với Allah ban thêm cho quí vị những bổng lộc, sự tốt lành, an bình cho quí vị, ngược laị những người không chi dùng, không giúp đở anh chị em muslim khác thì họ cũng đựơc thiên thần cầu xin những điều bất lành cho họ, nên hãy biết rõ mà cảnh giác đừng để bị thiên thần ghét và cầu xin những điều bất lành, vì những lời cầu xin của thiên thần rất được sự chú ý của Allah. Cầu xin với Allah ban cho chúng ta có trái tim rộng lượng và được an lành từ sự bất an và tránh khỏi lòng ích kỷ.
( هُمُ الأَخْسَرُونَ ورَبُّ الكَعبَةُ ) ( Thề có chủ nhân của Ka’bah làm chứng. Họ là những người thua thiệt, mất mát). Nghe xong tôi liền thưa : - Thưa thiên sứ của Allah, cha mẹ tôi sanh ra tôi, nhưng lúc nào tôi cũng trung thành và thương mến Rosul hơn hết, họ là những ai vậy ? Rosul trả lời :
( هُمْ الأَكْثَرونَ أَموالأً إِلاَ مَن قالَ هَكَذا وهَكذا وهكَذا من بين يَديهِ ومن خَلفهِ وعن يَمينهِ وعن شِمالهِ وقَلِيلٌ ما هم ) . متفق عليه.
« Họ là những người giàu có, dư giả…, nhưng lúc nào họ cũng nói tại cái nầy tại cái kia mà tìm cách biện luận để tránh giúp đở người thiếu thốn bên phải cũng như bên trái, trước mặt hay sau lưng họ, đó là đa số những người thua thiệt mất mát, rất ít trong họ (những người giàu) có lòng hảo tâm ». Hadith do Al Bukhory và Muslim ghi lại.
(Câu ‘Cha mẹ tôi sanh ra tôi, nhưng lúc nào tôi cũng trung thành và thương mến Rosul hơn hết’ : Ý ở đây mà người Arab thường dùng để nói lên lòng trung thành, thương mến Rosul (saw) trên hết dù ngay cả cha mẹ của họ cũng không bằng, dù cha mẹ sanh thành, những tinh thần Islam trên hết).
Hỡi những người giàu có, Islam không đòi hỏi quá đáng ở mọi người, tùy theo lòng hảo tâm và nhu cầu cần thiết mà chúng ta cố gắng hi sinh chút ít, của cải bổng lộc mà Allah ban bố cho, để giúp đở những anh chị em muslim khác đang đói khổ, thiếu thốn, mồ côi, đàn bà góa, những người thiếu nợ mà không lối thóat hay những người đang bị bắt làm con tin vì không tiền trả nợ, dù ít hay nhiều hãy tỏ lòng nhân từ và rộng lượng với những người đang cần đến chúng ta. Nếu không, hãy coi chừng lời cảnh giác của Rosul (saw) mà Người đã thốt ra với lời thề có Đấng Chủ nhân của Ka’bah làm chứng. (Những gì gọi là quan trọng và nghiêm khắc Rosul (saw) mới thề.)
( اتَّقوا النَّار ولو بِشق تَمرَةٌ، فمن لم يَجِدْ فَبِكلِمَة طَيبة ). متفق عليه.
(Hãy cảnh giác từ ngọn lửa dù với một trái chàlà, những ai không có (dù một hạt chàlà để bố thí) thì với lời nói tốt lành (hữu ích). » Hadith do Al Bukhory và Muslim ghi lại.
Là một hồng phúc cao cả từ Rabb (Thượng Đế) của nhân loại, Ngài sẳn sàng chấp nhận sự hành đạo của nô lệ dù nhỏ nhoi đến đâu! của ít lòng nhiều, nhưng đối với Allah lúc nào cũng được tăng thêm nhiều hơn nữa…
Qua ý nghĩa cao quí của hadith trên, bất cứ người muslim nào cũng có thể bố thí hay làm được việc thiện lành, hữu ích cho cá nhân và cho người khác, để nhờ đó mà tránh xa được sự hành hạ trong hỏa ngục, dù chỉ một hạt chàlà hay phân nữa cũng có thể bố thí được. Cho nên, ngay cả người nghèo họ cũng có thể bố thí làm việc thiện lành tùy khả năng có thể của họ, bằng một trái chàlà hay khác nữa để chia xẻ với anh chị em của họ, nếu không có gì để bố thí, thì lời nói tốt lành hữu ích hay một nụ cười vui vẻ với anh chị em khác cũng được gọi là bố thí, nhờ những hành động nhỏ nhoi đó mà cứu vớt chúng ta ra khỏi Lữa địa ngục.
Là một vinh hạnh lớn lao cho người muslim chúng ta, hồng ân của Allah ban Islam cho chúng ta là một tôn giáo thật đơn giản, dể dàng, thật tế và hữu ích trong mọi hòan cảnh và trường hợp, con đường đưa chúng ta tránh khỏi địa ngục và được vào thiên đàng thật dể dàng đối với những ai biết sợ Allah và thi hành theo con đường hướng dẫn chỉ dạy của Rosul (saw).
Islam theo nghĩa khác, nó cũng là con đường dạy chúng ta cách sống ở trần gian nầy và tạo cái vốn để đem theo mà hưởng nhàn mãi mãi trong thiên đàng vĩnh cửu của Allah ở Ngày Sau.
عن زينب الثقفية امرأة عبدالله بن مسعود عن النبي صلى الله عليه وسلم ، قال: ( يَا مَعْشَرالنِساءُ تصدقَنَّ ولو من حليكن ) . متفق عليه.
Bà Zainob As Saqofiyah ® vợ của ông Abdulloh ibnu Masoud ® thuật lại lời của Rosul (saw) : « Hỡi chị em phụ nữ, hãy bố thí (sođakoh) dù chỉ một chút ít. » (Ý hadith nói : Một miếng bánh, một chén cơm, một miếng thịt (một miếng khi đói bằng một gói khi no), hay ngay cả người vợ làm vừa lòng chồng, lo chu đáo công việc nhà cửa, chăm nom con cái cũng xem như là việc làm sođakoh.) Al Bukhory và Muslim.
عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : ( يا معشر النساءُ تَصدقَنَّ فإني رَاَيْتكُنَّ اَكْثَر أهْلُ النَّار ). فقلن: بم ياسول الله ؟ قال: تُكْثِرنَّ اللعن وتُكْفِرَنّ العَشِير..) . البخاري و مسلم.
Hỡi những chị em muslimate thân mến, hiểu qua hadith trên, Rosul (saw) kêu gọi chị em chúng ta hãy cố gắng làm việc thiện như bố thí, cầu xin Allah tha thứ tội lỗi thật nhiều, bởi vì Allah đã cho Rosul (saw) thấy những gì sẽ xảy ra trong địa ngục, trong đó Người thấy được đa số là phụ nữ, nên Người cảnh giác chúng ta, vì lí do : « Họ thường hay nhiều chuyện, lên án chỉ trích người nầy nói xấu người kia, quên đi những hồng ân phước lộc mà Allah ban cho họ ». Hoặc hai vợ chồng đã sống chung nhiều năm, người chồng lo chu toàn cho gia đình, vợ con hay cung phụng cho họ đủ điều, thế mà chỉ một sơ sót nào đó của chồng, thì người vợ đã quên đi tất cả những tình nghĩa tốt lành đã có từ bấy lâu nay, mà chỉ nhìn một khía cạnh xấu nào đó trước mắt, đó là ý nghĩa phản bội hay quên ơn của chồng.
Vì vậy mà Rosul (saw) kêu gọi những chị em hãy cảnh giác mà cố gắng làm việc thiện (sođakoh) và cầu xin Allah tha thứ thật nhiều. Sođakoh là việc làm cầu xin Allah giãm đi tội lỗi và được tăng thêm điểm tốt để được vào thiên đàng, Insha Allah.
Ông Ukbah ibnu A’mir ® nói : Tôi có nghe Rosul (saw) nói : « Những ngừơi bố thí làm việc thiện (sođakoh) sẽ được (Allah) che chở cho đến khi (Ngày) Phán xét. » Do Imam Ahmad ghi lại.
Ông Yazid ibnu Abi Habib người đã ghi lại hadith trên từ
Vâng, đem lại sự hữu ích, an tâm cho người anh em muslim là điều mà Islam rất quan tâm và đánh giá tốt như ý nghĩa hadith trên đã nêu ra, ngược lại làm phiền người anh em muslim khác là trọng tội trong Islam, hãy cố gắng làm điều hữu ích cho cá nhân, gia đình, xã hội và cộng đồng... Nếu được như vậy, sau khi chết đi thì thiên hạ còn nhắc mãi và họ sẽ cầu xin với Allah cho ta và phước đức mà chúng ta làm đó sẽ kéo dài mãi mãi và chúng ta sẽ được hưởng nó sau nầy.
عن معاذ بن جبل رضي الله عنه، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم ، قال له: ( ألا أَدُلك على أَبْواب الخَير؟ .) قُلتُ بلى يارسول الله، قال: ( الصومُ جُنَّة والصدقة تُطفئ الخَطيئة كما تُطفِئُ المَاء الَّنار، وصلاة الرجل من جوف الليل ). الترمذي.
Ông Muaz ibnu Jabal ® thụât lại, Rosul (saw) nói với ông : « Ta sẽ chỉ ngươi đến cánh cửa tốt lành (thiên đàng). » Tôi liền nói : - Thưa Rosul, được vậy tốt quá, hỡi thiên sứ của Allah. Rosul (saw) nói : « Hãy nhịn chay để tạo được sự thanh khiết tốt đẹp, hãy bố thí (sođakoh) để rửa sạch tội lỗi giống như nước làm tắt đi ngọn lửa và người đàn ông thức khua để solah đêm ». Do At Tirmuzy.
Nếu chúng ta có thể thì nên làm thêm những sự hành đạo kể trên mà Rosul (saw) đã nhắc nhở, vì làm được những chuyện đó thì sẽ gặt hái đựợc nhiều phước lộc.
Islam luôn luôn đưa ra những việc làm rất dể dàng để tạo cho anh chị em có cơ hội để làm việc thiện tốt, một trong những điều dể dàng đó là :
- Cầu sự tha thứ của Allah một cách trực tiếp không cần trung gian một ai, và vào bất cứ giờ phút nào cũng được.
- Bố thí, làm việc thiện đó cũng là phương cách chuộc lại tội lỗi của chúng ta.
Hằng ngày, khi mỡ mắt ra thì chúng ta sẽ không tránh khỏi những điều tội lỗi, cho nên cần phải tẩy sạch nó trước khi trình diện Đấng
Vì Allah đã phán như sau :
قال تعالى: (( فَمن يَعْمَل مِثْقَالَ ذَرَةٍ خَيْرًا يَرَهُ. وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَةٍ شَرًا يَرَهُ )). الزلزلة: 7ـ8.
« Bởi thế, ai làm việc thiện dù nhẹ bằng hạt cải cũng sẽ thấy nó ; Và ai làm việc ác dù nhẹ bằng hạt cải cũng sẽ thấy nó . » Suroh 99 : 7-8.
Hosen Mohamad chuyển dịch theo cuốn kitab:
أنفق يُنفِق الله غليك ( Xuất ra thì Allah sẽ hòan trả lại).
Tác giả: Khalid Naaser Al As Saf,
Hiệu đính; Shiekh Abu Abdulloh Sad Abdulloh Al Barik.
Do Darul Al Watan, Riyad, Saudi Arabie. Xuất bản lần thứ nhứt vào năm: 1415H- 1995. Pontosie tháng 5-2008.
