Trên danh nghĩa là người Muslim, chúng ta cần nên tìm hiểu sơ qua cuộc đời và sự nghiệp của những bậc tiền nhân Islam đã một thời quên mình để cống hiến cho lí tưởng. Sau khi ông AbuBakar (R) qua đời, thì người được giao quyền kế vị chức Khalifah đời thứ hai là ông Omar ibnu Al Khottab (R). Để hiểu rõ cuộc đời và sứ mạng của ông đã xã thân vì Islam như thế nào ? Chúng tôi đã sưu tập những tài liệu có tính cách lịch sử đáng ghi nhớ và sắp xếp cho ngắn gọn. Mong rằng đây là tài liệu quí báo cho thế hệ mai sau.

Dòng họ và tại sao lại gọi là Al Farouk.

Omar ibnu Al-Khottab có tên nguyên thủy là Amirrul Moamine Omar ibnu Al Khottob ibnu Nufil ibnu Abdulaza ibnu Riba'h, thuộc bộ lạc Quraishy Al Ađđawy. Ông có hai biệt danh là Abu Hafsoh và Al Farouk. Thân mẫu của ông là bà Hantamah - con của ông Hashim ibnu Al Mugairoh Al Magjumine.

Ông Omar ibnu Al Khottob (R) ra đời và trưởng thành tại Mecca, mười ba năm sau năm con Voi, ông Omar (R) là một trong những thanh niên có tiếng tăm trong bộ lạc Quraish và có thể nói ông được mọi người trong bộ lạc kính nể như một sứ giả đại diện cho bộ lạc Quraish trước kia. Nhưng khi Nabi Muhammad (saw) truyền bá Islam vào những ngày đầu tiên tại Mecca thì ông Omar (R) là một trong những người chống đối quyết liệt với Nabi (saw), nhưng không ngờ cuối cùng Allah đã hướng dẩn ông vào Islam và kể từ đó ông trở thành kẻ thù của họ, và lúc đó số người đi theo Islam không hơn không kém bốn chục người (đàn ông lẫn đàn bà).

Thời kì đầu Islam của ông Omar (R).

Theo sử ghi lại, trước khi Nabi Muhammad (saw) truyền bá Islam tại Mecca, thì bộ lạc Quraysh có hai người rất nổi tiếng qua sự dũng cãm và gan dạ của họ. Ðó là ông Omar ibnu Al-Khottab và ông Abu Jahal Amru ibnu Hisham. Chính hai người này là trong những người cầm đầu để ngăn chặn bước tiến của Islam, và danh tánh của hai nhân vật này đã làm nhiều người dân muốn vào đạo Islam cũng phải dè dặt và sợ hải.

Cho nên, Rosul (saw) thường cầu xin với Allah như  sau : «Ôi Allah, xin Ngài hãy ban sự dũng cãm cho hai người mà Ngài hài lòng đó là ông Omar ibnu Al Khottob và ông Abu Jahal Amru ibnu Hisham để cho Islam được thêm hùng mạnh ». Hadith do At Tirmizy và Al Hakim ghi lại.

Có nghĩa là Nabi (saw) cầu xin Allah hãy cho một trong hai người này vào Islam để tăng thêm sức mạnh, và rồi Allah đã chọn ông Omar (R) để tăng cường lực lượng của Rosul (saw), và kể từ khi ông Omar (R) qui phục Islam thì tình thế của Islam tăng thêm sức mạnh, và nhờ sự uy thế của ông Omar (R) mà ngày càng có nhiều người từ bỏ bộ lạc mà đi theo Islam.

Câu chuyện vào đạo Islam của ông Omar (R).

Theo sự kể lại của ông Al Hakim, Abu Yala và Al Baihaky ghi lại từ ông As Suyutgy về sự kiện của bốn vị Khalifah Arrodidine như sau :

Ông Anas ibnu Malik (R) thuật lại : « Vào một hôm, với gương mặt nóng giận và thanh kiếm máng sau lưng, ông Omar đi tìm Nabi (saw) cốt ý để gây chuyện. Nhưng trên đường đi thì ông Omar gặp một người đàn ông thuộc bộ lạc Zuhroh.

Ông ta hỏi: - Omar, ông đi đâu mà có vẻ hấp tấp vậy?

Ông Omar trả lời: -Tôi đi tìm Muhammad để giãi quyết một vấn đề, nếu không xong tôi sẽ giết hắn.

Người đàn ông đó nói: - Nếu ông giết Muhammad thì làm sao ông có thể sống yên với bộ lạc Hashim và Zuhroh ? Tối ngày ông lo chuyện người ngoài mà ông không biết chuyện gì đã xảy ra trong gia đình của ông sao? Tôi cho ông biết một chuyện là vợ chồng em gái của ông đã theo đạo mới (Islam) và đã từ bỏ tôn giáo của gia đình ông rồi.

Sau khi nghe ông ta nói đến đây thì ông Omar (R) quay gót đi về hướng gia đình của cô em gái. Hiện trong nhà có hai vợ chồng cô em gái đang đọc kinh Qur’an và một anh bạn. Khi ông Omar (R) bước vào nhà cô em gái thì thấy hai vợ chồng cô ta miệng đang lẫm bẫm đọc nhõ Qur’an chương ‘Taha’, nhưng người bạn thì hoảng hốt trốn dưới gầm giường.

Ông Omar (R) hỏi : -Mấy người đọc gì vậy ?

Họ trả lời : - Không liên quan gì đến anh, vì vợ chồng chúng tôi không còn chung tôn giáo với anh nữa.

Thế là có cuộc cãi vã và tranh luận với nhau. Cãi vã một hồi cô em gái tên là Khontanah nói: - Vì đây là một tôn giáo chân chính không giống như tôn giáo của anh. Ông Omar (R) tiến tới tát vào mặt người em rể (Said ibnu Zaid ibnu Amru) và định xoay qua tát cô em, cô em thấy anh mình đánh chồng liền lao tới chặn ngang để che chở cho chồng. Ông Omar (R) hăng máu thuận tay tát vào mặt của em gái làm máu mũi chảy đầy mặt, lúc này cô em không còn biết sợ là gì nữa, liền nói: - Dù anh có đánh chúng tôi đi nữa thì chúng tôi cũng đã tuyên bố chấp nhận chỉ có Allah duy nhất và Muhammad là sứ giả của Ngài.

Ông Omar (R) nghe vậy nói: - Hãy đưa những gì các người đang đọc cho tôi xem? (Ông Omar cũng là một nhà trí thức, biết đọc và làm thơ).

Cô em gái trả lời: - Anh không thể cầm quyển Qur’an để đọc vì thân thể của anh chưa làm sạch từ nước junub. (ý nghĩa ở đây là ông Omar không có nước wuđu và ông không phải là người trong đạo nên chưa bao giờ ông tắm nước junub) (nguyên văn từ Arab viết Fagtasil aw Tawađđua).

Chính vì sự cứng rắn của vợ chồng cô em gái, và sự hối hận đã đánh em gái mình, cho nên ông xuống giọng và tò mò muốn biết trên tấm da đó viết những gì ? Thế là ông Omar (R) hỏi cách thức lấy nước wudu rồi ông làm theo, sau đó ông cầm miếng da và đọc những dòng kinh Qur’an của chương Taha (chương 20 : 14), khi ông đọc đến dòng: « Rõ chính TA là Allah, không có Thượng Ðế nào khác ngoài TA, vì thế hãy thờ phụng TA, dâng lễ nguyện và tưởng nhớ đến TA», thì ông đứng dậy nói: - Hãy chỉ cho ta biết hiện tại Muhammad đang ở đâu?

Lúc đó người bạn (Khobbabau) trốn dười gầm giường liền chui ra và nói: - Tôi xin báo cho ông một tin mừng, tôi có nghe Nabi Muhammad (saw) cầu xin với Allah trong đêm thứ Năm vừa qua như sau: « Ôi Allah ! Xin Ngài hãy ban sự dũng cãm một trong hai người là ông Omar ibnu Al Khottob hoặc ông Amru ibnu Hisham (Abu Jahil) đến với Islam ». Hiện Người (saw) đang tụ họp với bạn hữu của Người ở nhà Darul Arkom gần đồi As Sofah.

Nghe vậy, ông Omar (R) liền đi đến nơi đó. Tại đây, gần cửa ra vào có ông Hamzah, Talha và những người khác đang tụ họp. Thấy ông Omar (R) đến, ông Hamzah liền nói với các bạn hữu: - Nếu Allah muốn Omar đến với ý định tốt thì ông ta sẽ vào Islam, nếu Omar đến với ý định khác, thì chúng ta sẽ giết ông ta, để bớt đi một chướng ngại vật.

Lúc đó Nabi (saw) trong nhà bước ra (sau khi nhận được wahy) đến trước cửa một tay nắm cổ áo của Omar, còn tay kia Người cầm kiếm và nói: « Ông còn chần chừ gì nữa hay ông chờ Allah ban xuống tai họa cho ông, giống như ông đã thấy Walid ibnu Al Mugoiro? »

Ông Omar (R) liền trả lời: - Thưa, hôm nay tôi tới đây để chấp nhận Allah duy nhất để tôn thờ và Người là nô lệ và sứ giả của Allah.

Trên đây là câu chuyện vào Islam của ông Omar ibnu Al Khottob (R) của một sách sử có tín nhiệm ghi lại, vấn đề vào đạo Islam của ông Omar (R) có nhiều sách ghi lại qua những mẩu chuyện hơi khác nhau, có sách ghi nhiều chi tiết và có sách lại ghi thiếu chi tiết hơn, nhưng quan trọng là rút tỉa những bài học từ câu chuyện này:

1)- Ông Omar (R) có một bản tánh rất anh hùng, gan dạ, dũng cãm và hơi thô bạo, bản tánh đó không có thay đổi trước khi vào Islam cũng như sau khi vào Islam, nhưng khác nhau về hình thức khi ông áp dụng nó, như Rosul (saw) đã diễn tả: « Con người hùng dũng, bạo lực, can đảm cứng rắn như vàng và đồng, nhưng lại được thể hiện qua hai lĩnh vực trước và sau khi vào Islam ». Hadith do Abu Hurairoh thuật lại do Imam Ahmad sưu tầm.

Ý nghĩa của hadith trên nói về con người của Omar (R), trước khi vào Islam và sau khi trở thành người tin tưởng đã hoàn toàn thay đổi tính tình, nhưng rất quả quyết trên con đường phục vụ Islam.

2)- Sự can đảm và cứng rắn của cô em gái và chồng trước sự thử thách khi chấp nhận Islam.

3)- Islam của ông Omar đã chứng minh lời đáp ứng của Allah cho Rosul (saw) khi Người cầu xin: « Ôi Allah ! Xin Ngài ban sự dũng cãm cho ông Omar để ông ta đến với Islam ».

4)- Qua câu chuyện trên, những người bất tín (kafir) không được đụng đến thiên kinh Qur’an vì họ chưa tắm làm sạch từ Junub (bắt buộc phải tắm làm sạch sau khi giao hợp hay xuất tinh), vì người ngoại đạo chưa bao giờ tắm (junub) làm sạch cả.

5)- Phản ứng nhanh chóng của ông Omar (R) (khi cô em kêu đi lấy nước wuđu thì ông đáp ứng liền để được đọc kinh Qur’an).

6)- Sự can đảm và cương quyết của ông Hamzah (R) dù ông chỉ mới vào Islam trước ông Omar (R) có ba ngày mà thôi.

Những điều nổi bật của ông Omar (R).

Thật ra những việc làm nổi bật mang lại sự vẽ vang cho Islam mà ông Omar ibnu Al Khottob (R) đã thi hành và được mọi người Muslim thừa hưởng đến ngày hôm nay và cho đến Ngày Tận Thế thì rất là nhiều, tôi chỉ dẩn chứng vài điều quan trọng như sau:

1)- Ông là người khởi xướng việc tìm kiếm và gom góp những mãnh da thú có chép thiên kinh Qur’an để sắp xếp lại cho có thứ tự.

2)- Ông đã ra lệnh và đưa ra phương cách ‘soly taraweh’ tập thể (vào ban đêm trong tháng Ramadan) chỉ có một Imam hướng dẫn thay vì trước đó chia ra nhiều nhóm riêng biệt.

3)- Ông là người sáng tác ‘Niên lịch Islam’, ông tính bắt đầu từ khi Rosul (saw) dời cư (Hidroh) đi lập nghiệp đạo pháp ở Al Medinah.

4)- Ông đưa ra những giải pháp để thích ứng khi thu thuế (tùy theo khi nhu cầu cần thiết, nếu cần có thể tăng hơn 2,5%).

5)-  Ông là người thành lập kho bạc ‘Baitul Mal’ để giữ tiền của hay vật dụng cần thiết cho ngân sách của quốc gia (trước đó chưa hề có).

6)-  Ông là người đưa ra phương án là mỗi vùng lập ra văn phòng xét xử án (tòa án) riêng biệt.

7)- Ông đã ra lệnh cho xây dựng thêm những thành phố mới trong quốc gia Islam như Kufah, Basroh, Al Jazeeroh và Al Mousil ở Irak.

8)- Ông là người lập ra sổ bộ của binh sĩ để quản lý hành chính về quân số, cấp bậc, tiền lương và giấy khai tử...

9)- Ông đưa ra sắc luật không được xử án hay thi hành án ở vùng đất không có an ninh, ông sợ làm như vậy thì những người không theo Islam sẽ lo sợ rồi đánh tiếng không tốt cho Islam. (Ðem tội nhân về chấp hành tại địa bàn Islam).

10)- Ông ký sắc lệnh cho quân sĩ nghỉ phép về thăm gia đình sau khi trải qua bốn tháng trong trại.

11)- Trên đuờng, ông thành lập những trạm nghỉ ngơi cho những người du hành (khoảng 40 cây số thì có một trạm để nghĩ ngơi), bên trong những trạm đó có chứa những thức ăn khô để khách vãng lai dùng trong vòng ba ngày ba đêm.

12)- Ông lập ra trạm y tế giữa Al Medinah và Mecca cho khách qua lại, trong đó có thức ăn và y dược (cho cả thú vật).

13)- Cũng chính ông là người lập ra con đường giao thông hàng hải đầu tiên, để chuyên chở thức ăn từ Ai Cập qua cửa biển Ilat đến Al Medinah.

14)- Ông là người chiếu theo thiên kinh Qur’an về việc (Hình phạt của tội vu khống), ông đã đưa ra bộ luật đánh 80 chục roi cho những người uống rượu.

Những sự cao cả của ông Omar (R).

1)- Thật vậy, sau khi ông Omar (R) vào Islam thì đoàn quân của Islam phấn khởi hẳng lên, qua hadith của Ibnu Masud thuật lại: « Từ khi ông Omar vào đạo, Islam tăng thêm sự hùng mạnh và kiến thức ». Hadith của Al Bukhory.

2)- Sau khi vào Islam, qua sự học hỏi từ Rosul (saw), Allah đã hoàn toàn thay đổi bản tính của ông Omar (R), và Rosul (saw) đã đặt cho ông một biệt hiệu là Al Farouk (phân biệt rõ ràng giữa trắng và đen).

Ông Ibnu Said thuật lại là ông Zakwan có hỏi bà Aysah (thân mẫu của những người tin tưởng) là ai đã đặt danh hiệu ‘Al Farouk’ cho ông Omar ? Thì Bà Aysah trả lời : Đó là Rosul (saw).

3)- Trong sách sử ghi lại bốn vị Khalifah Ar Rosidien thì ông As Suyutgi thuật lại rằng : « Ông Omar (R) đã tham gia hầu hết những trận chiến lớn nhỏ với Rosul (saw), mà nhất là trong trận Uhuđ, ông đã cùng Rosul (saw) đồng cam sanh tử ».

4)- Qua lời thuật lại của ông Said ibnu Abi Wakos từ Rosul (saw) với ý nghĩa: « Hỡi ibnu Al Khottob, ta thề với Ðấng nắm lấy linh hồn của Ta, ngay cả shaiton cũng sợ và không dám đương đầu chống chọi lại với ông ». Hadith do Al Bukhory và Muslim ghi lại.

5)- Theo hadith thuật lại là Rosul (saw) có báo tin cho ông Omar (R) biết về một giấc mơ mà Người thấy Allah ban ân thưởng cho ông Omar (R) như sau: « Ta nằm mơ thấy Ta đang lấy nước soly bên cạnh một lâu đài nguy nga tráng lệ trong thiên đàng, lúc ấy có một người bên cạnh nên Ta hỏi : -Lâu đài đó của ai vậy? Thì người đó trả lời : - Đó là lâu đài của Omar ibnu al-Khottab. Khi nghe vậy Ta hơi ngạc nhiên và bỏ đi. »

Ông Omar (R) nghe qua rồi khóc nói với Rosul (saw): - Thưa thiên sứ, chắc Người ngạc nhiên về phần thưởng khích lệ đó à? (Hadith do Al Bukhory và Muslim ghi lại từ ông Abu Hurairoh).

6)- Allah đã ban cho ông Omar (R) có một kiến thức sâu rộng và sự lý luận rất hoàn hảo và vững chắc mà ít có người được như ông ta, qua hadith của ông Abu Said Al Khuđry (R) thuật lại như sau: « Tôi có nghe Rosul (saw) nói: - Khi Ta đang ngủ, có nhiều người đem chăn đến đắp cho Ta, người thì đắp từ chân đến ngực, người thì đắp nữa chừng, nhưng ông Omar thì đắp gần như toàn thân của Ta. Nghe vậy các vị Sohabah hỏi Rosul (saw) : -Thưa Thiên sứ, đây là ý nghĩa gì? Rosul (saw) trả lời: - Ðó là ông Omar có một kiến thức rất dồi dào về mọi lĩnh vực ». Hadith do Al Bukhory và Muslim ghi lại.

7)- Ông Abu Hurairoh (R) thuật lại lời của Rosul (saw): « Những sứ giả trước kia sau khi họ chết thì sẽ có một người thay thế để làm sáng tỏ những vấn đề sứ mạng của các thiên sứ. Nếu, trường hợp này mà rơi vào người trong cộng đồng Ta, thì người đó chính là Omar ». Hadith của Al Bukhory.

Ý nghĩa : Rosul (saw) muốn nói là sau khi Rosul (saw) qua đời, nếu có người lên thay thế Rosul (saw) để làm sáng tỏ mọi vấn đề hay giãi quyết những gút mắc những gì Rosul (saw) để lại, thì người đó không ai khác hơn là ông Omar (R).

Qua hadith khác Rosul (saw) nói: « Nếu sau này có Nabi nào khác xuất hiện sau Ta, thì không ai khác hơn là Omar » (Ý nói là qua bản tính và trình độ của ông Omar, nếu Allah muốn cho một Nabi nào khác xuất hiện thì ông Omar (R) là mẫu người đáng được Allah chọn nhất, nhưng ông Omar (R) cũng chỉ là một vị sohabah xuất sắc mà thôi. Hadith do ông Ukbah ibnu Amar thuật lại được Soheh của Al Hakim và At Tirmizy sưu tầm.

Dù Rosul (saw) có xác nhận ông Omar (R) là người có tài cao và đức hạnh vào bậc thượng thừa thì cũng không đạt được ngôi vị của Sứ Giả hay Nabi, bởi vì Nabi Muhammad (saw) là vị Nabi cuối cùng của nhân loại, cho nên sau Người thì không có một vị Nabi nào khác xuất hiện cho đến Ngày Tận Thế.

8)- Allah đã ban cho ông Omar (R) rất thông minh và sáng suốt trước khi nhận định một việc gì rồi giãi quyết một cách đúng thật, qua hadith của Abulloh ibnu Omar (con trai ông Omar (R)) thuật lại lời của Rosul (saw): «Allah đã ban cho trái tim của ông Omar để nhận định và nói lên sự đúng thật». Hadith do At Tirmizy ghi lại.

Ông Abdulloh nói: - Trước khi ba tôi phát biểu ý kiến hay giãi thích một điều gì thì tôi nghĩ rằng ông sẽ nói như thế này…, nhưng không ngờ những tôi nghĩ đã hoàn toàn đi ngược lại.

9)- Có thể nói, những gì khi ông Omar (R) phát biểu ý kiến đều là do thiên thần hướng dẫn, qua lời thuật lại của ông As Suyutagi dựa theo sách sử của ông Ibnu Munia-u thuật lại lời của ông Aly (R) như sau: « Chúng tôi và những bạn hữu của Rosul (saw), tất cả đều nghĩ rằng những sự phát biểu ý kiến của ông Omar là do thiên thần hướng dẫn ».

10)- Allah rất hãnh diện về ông Omar, qua lời của ông Abi Khuđary (R) thuật lại từ lời của Rosul (saw): « Những ai ghét ông Omar nghĩa là họ đã ghét Ta, còn ai thương mến ông Omar nghĩa là họ thương mến Ta, Allah chỉ hãnh diện với ai hay con người một cách tổng quát mà con người có thể hiểu biết được, nhưng đối với ông Omar (R) thì Ngài dành riêng cho ông một sự đặc biệt, Allah không bao giờ gửi sứ giả xuống mà sau đó lại không có người làm sống dậy sứ mạng đó, nếu trong cộng đồng của Ta, người đó không ai khác hơn Omar ». Hadith do At Tobbary thuật lại trong sách Al Awsot với đường dây đúng.

Sự hoàn hảo của ông Omar (R)

1)- Kiến thức của ông Omar (R).

Tất cả những vị Shahabah vào thời đó đều đồng ý rằng, về phương diện kiến thức phổ thông hay đạo giáo thì không ai có thể so sánh với ông Omar (R). Theo lời thuật lại của ông  Ibnu Masud (R) về ông Omar (R) như sau: «Nếu đem kiến thức hiểu biết về tôn giáo Islam của ông Omar để lên một bàn cân và bàn cân bên kia sẽ chứa đựng toàn thể kiến thức của những người trong nhân gian, thì chắc chắn rằng bàn cân của ông Omar (R) vẫn còn nặng hơn ».

Qua sự thuật lại của một hadith Al-Bukhary và Muslim là nếu nói về sự bình luận của những nhà học giả xưa kia, tất cả đều cho rằng: - Ông Omar (R) là người hiểu biết nhiều nhất về thiên kinh Qur’an và giáo lý.

Ông Ibnu Omar thuật lại lời của Rosul (saw) như sau: « Trong lúc ngủ Ta nằm mơ thấy có người đem bình sữa đến cho Ta, khi Ta uống xong thì Ta trao bình sửa ấy lại cho Omar uống. Có người hỏi : - Thưa thiên sứ, ý nghĩa của điềm đó là gì? Rosul trả lời: -  Ðó là Ta truyền những kiến thức về Islam cho ông Omar ».

2)- Sự can đảm gan dạ của ông Omar (R).

Nếu rằng sự can đảm về thể chất và tinh thần là hai điều tạo nên sự vẹn toàn của con người, thì không ai có thể tạo đủ điều kiện hơn ông Omar cả, qua bằng chứng hiếm thấy như sau:

Qua lời thuật lại của ông Aly ibnu Abi Talib (R): « Tôi chưa bao giờ thấy một ai có can đảm như ông Omar cả, vì những ai ly hương đều phải tìm mọi cách để trốn tránh. Nhưng đối với ông Omar (R) thì khác, ông hiên ngang ra đi với cây kiếm và cung tên trên lưng, trước khi ra đi ông vào điện Kab’ah để đi tawaf bảy vòng và soly hai rak’at trước sự chứng kiến của những người lảnh đạo Quraish. Tawaf xong thì ông tuyên bố với mọi người : « Tôi sẽ ra đi, ai muốn vợ ở giá hay con mồ côi thì hãy ra cửa ngỏ mà chặn đường », nhưng chẳng một ai dám xông ra để chặng đường kiếm chuyện với ông Omar.  (Do Ibnu A'sakir ghi lại).

Câu chuyện trên cho biết lòng can đảm và sự thẳng thắn của ông Omar (R) đã để lại cho mọi người một lòng quí trọng và tôn kính.

(Đón xem phần hai)

Do Abu Harith phỏng dịch theo sách « Al Ilmu wal Ulama »

của shiekh Abubakar Al Jarayri.